شبیه‌سازی رواناب سطحی شهری و اولویت‌بندی زیرحوضه‌های بحرانی با استفاده از مدل SWMM و روش TOPSIS (مطالعه موردی: شهر شهرکرد)

نوع مقاله : مطالعه موردی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد عمران، گرایش آب و سازه هیدرولیکی، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

2 استادیار گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی مهندسی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران

چکیده

جاری شدن رواناب در نواحی شهری، باعث آب‌گرفتگی معابر می‌شود. این موضوع همواره مشکلات زیادی را به همراه دارد. شناسایی مناطق مستعد وقوع سیلاب‌های شهری و نقاط دارای آب‌گرفتگی، می‌تواند کمک زیادی به برنامه‌ریزی برای جلوگیری و کنترل سیلاب‌های احتمالی کند. در این پژوهش با استفاده از مدل SWMM، شبکه جمع‌آوری رواناب سطحی شهر شهرکرد، در دوره بازگشت‌های 2، 5 و 10 ساله شبیه‌سازی شد. واسنجی مدل در 2 رویداد رگباری بر روی پارامتر عمق رواناب در چند کانال و گره تصادفی انجام شد. با انجام آنالیز حساسیت بر روی پارامتر‌های تأثیرگذار بر میزان رواناب کل حوضه، پارامتر عرض معادل به‌عنوان حساس‌ترین پارامتر حوضه شناخته شد. پس از انجام کالیبراسیون، صحت‌سنجی با مقدار بهینه در 2 رویداد رگباری دیگر انجام شد. برای تعیین خطای مدل‌سازی از ضرایب NSE، RMSE، و درصد BIAS، در مراحل واسنجی و صحت‌سنجی استفاده شد که به‌عنوان نمونه مقدار ضریب NSE، در مرحله واسنجی بیشتر از 8/0 و در مرحله صحت‌سنجی بیش از 9/0 به دست آمد. این نتایج نشان از دقت خوب شبیه‌سازی دارد. نتایج مدل SWMM نشان داد شبکه جمع‌آوری رواناب سطحی کفایت لازم را برای عبور رواناب سطحی در دوره بازگشت‌های مختلف ندارد و زیرحوضه‌های 20، 90، 25، 39 و 99 به‌ترتیب دارای بیشترین مقدار رواناب هستند. نتایج روش TOPSIS نیز نشان داد که بحرانی‌ترین زیرحوضه‌ها، به‌ترتیب 92، 20، 25، 39 و 90 هستند. اغلب این زیرحوضه‌ها در مناطق جنوبی شهر واقع شده‌اند. در این مناطق به‌دلیل تراکم زیاد مناطق مسکونی و تجاری و عدم وجود فضای سبز کافی درصد مناطق نفوذناپذیر و در نتیجه میزان رواناب تولیدی، افزایش یافته است. مقایسه نتایج مدل SWMM و روش TOPSIS نشان از تطابق 80 درصدی در انتخاب زیرحوضه‌های بحرانی دارد. بنابراین استفاده از الگوریتم‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه‌ای مانند روش TOPSIS می‌تواند دقت مدل SWMM را در انتخاب و اولویت‌بندی زیرحوضه‌های بحرانی، افزایش دهد. در نتیجه استفاده از این روش باعث بهبود روند تصمیم‌گیری در مواقع بحرانی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Urban Surface Runoff Simulation and Prioritization of Critical Sub Catchments Using SWMM Model and TOPSIS Method (Case Study: Shahrekord City)

نویسندگان [English]

  • Majid Omidi Arjenaki 1
  • Hamed Reza Zarif Sanayei 2
  • Heisam Heidarzadeh 2
1 MSc Student of Civil Engineering, Water Tendency and Hydraulic Structures, Faculty of Engineering, Shahrekord University, Shahrekord, Iran
2 Assist. Prof., Dept. of Civil Engineering, Faculty of Engineering, Shahrekord University, Shahrekord, Iran
چکیده [English]

Runoff in urban areas causes road flooding. This issue has many problems in itself. Identifying areas prone to urban floods and flood-prone areas can greatly assist in planning of prevention and control of possible floods. In this study, using SWMM model, Shahrekord surface runoff collection network was simulated in 2, 5 and 10 year return periods. Model calibration was performed on 2 rainfall events on runoff depth parameter in several canal and random nodes. Sensitivity analysis was performed on the parameters affecting the total runoff of the catchment, and the equivalent width parameter was identified as the most sensitive parameter of the catchment. After calibration, validation was performed with optimum values in 2 other rainfall events. NSE, RMSE, and BIAS% coefficients were used to determine the modeling error in the calibration and validation steps in witch the values of the coefficient of NSE obtained more than 0.8 in calibration and more than 0.9 in validation. These results showed that the simulation has a good accuracy. Results of SWMM model showed that surface runoff collection network is not sufficient for passing surface runoff during different return periods and the sub catchments 20, 90, 25, 39 and 99 have the highest amount of runoff, respectively. The results of TOPSIS method also showed that the most critical sub catchments are 92, 20, 25, 39 and 90, respectively. Most of these sub catchments are located in the southern part of the city. Due to the high density of residential and commercial areas and the lack of enough green space, the percentage of impermeable areas has been developed and as a result, the production of runoff has been increased. Comparison of SWMM model and TOPSIS method results shows 80% compliance in the selection of critical sub catchments. Therefore, using multi-criteria decision making algorithms such as TOPSIS can increase the accuracy of SWMM model in selecting and prioritizing the critical sub catchments. As a result, using this approach improves the decision making process in critical times.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Runoff
  • Critical Sub Catchment
  • SWMM Model
  • TOPSIS Method

مراجع

Babaei, S., Ghazavi, R. & Erfanian, M. 2018. Urban flood simulation and prioritization of critical urban sub-catchments using SWMM model and PROMETHEE II approach. Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C, 105, 3-11.
Borujeni, H. S., Emad, K. & Fattahi, R. 2011. Evaluation of analysis methods of short-term rainfall (case study: Shahrekord synoptic station). Journal of Water Science and Engineering, 1, 7-21. (In Persian)
Chen, J., Hill, A. A. & Urbano, L. D. 2009. A GIS-based model for urban flood inundation. Journal of Hydrology, 373, 184-192.
Duckstein, L. & Opricovic, S. 1980. Multiobjective optimization in river basin development. Water Resources Research, 16, 14-20.
Ebrahimi, A.  & Kiani Salmi, E. 2019. Assessing the impact of urban expansion and land cover changes on land surface temperature in Shahrekord city. Journal of RS and GIS for Natural Resources, 9 (4), 102-118. (In Persian)
Fewtrell, T., Bates, P. D., Horritt, M. & Hunter, N. 2008. Evaluating the effect of scale in flood inundation modelling in urban environments. Hydrological Processes: An International Journal, 22, 5107-5118.
Hsu, M. H., Chen, S. H. & Chang, T. J. 2000. Inundation simulation for urban drainage basin with storm sewer system. Journal of Hydrology, 234, 21-37.
Hwang, C.-L. & Yoon, K. 1981. Methods for multiple attribute decision making. in multiple attribute decision making. Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg, Germany.
Izanloo, R. & Sheikh, V. 2019. Prioritization of surface runoff management scenarios using TOPSIS method in different weighting conditions (case study: Bojnord city). Journal of Water and Wastewater, 29 (6), 15-26. (In Persian)
Karimi, V., Solaimani, K., Roshan, M. H. & Shahedi, K. 2015. Simulation of flow in open & closed conduits by EPA-SWMM model (case study: Babolsar urban watershed). Journal of Watershed Management Research, 6, 162-170. (In Persian)
Lagzian, R. 2014. Identifying and prioritizing surface runoff management scenarios using multi-ctiteria decision making techniques for Neishabour city. MSc Thesis, University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran. (In Persian)
Lowe, S. A. 2010. Sanitary sewer design using EPA storm water management model (SWMM). Computer Applications in Engineering Education, 18, 203-212.
Luan, B., Yin, R., Xu, P., Wang, X., Yang, X., Zhang, L., et al. 2019. Evaluating green stormwater infrastructure strategies efficiencies in a rapidly urbanizing catchment using SWMM-based TOPSIS. Journal of Cleaner Production, 223, 680-691.
Momeni, M. 2006. New topics in operations research. Tehran Management School Publications, Tehran, Iran. (In Persian)
Nix, S. J. 1994. Urban stormwater modeling and simulation, Lewis Publishers, Boca Raton, USA.
Randall, M., Sun, F., Zhang, Y. & Jensen, M. B. 2019. Evaluating Sponge city volume capture ratio at the catchment scale using SWMM. Journal of Environmental Management, 246, 745-757.
Stewart, T. J. & Scott, L. 1995. A scenario‐based framework for multicriteria decision analysis in water resources planning. Water Resources Research, 31, 2835-2843.
Todeschini, S., Papiri, S. & Ciaponi, C. 2012. Performance of stormwater detention tanks for urban drainage systems in northern Italy. Journal of Environmental Management, 101, 33-45.
Tsihrintzis, V. A. & Hamid, R. 1997. Modeling and management of urban stormwater runoff quality: a review. Water Resources Management, 11, 136-164.
Zaghloul, N. & Al Mutairi, B. 2010. Water harvesting of urban runoff in Kuwait. Journal of Transaction A Civil Engineering, Sharif University of Technology, 17, 236-243.
Zhu, Z., Chen, Z., Chen, X. & Yu, G. 2019. An assessment of the hydrologic effectiveness of low impact development (LID) practices for managing runoff with different objectives. Journal of Environmental Management, 231, 504-514.
مجله آب و فاضلاب
دوره 31، شماره 4 - شماره پیاپی 128
مهر و آبان 1399
صفحه 99-113

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار