تعیین علل تغییر کیفیت آب زیرزمینی با روش‌های ایزوتوپی و شیمیایی در آبخوان شبستر- صوفیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد محیط زیست، گروه منابع آب، دانشکده منابع طبیعی و محیط‌ زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران

2 استادیار گروه مهندسی محیط زیست، گروه منابع آب، دانشکده منابع طبیعی و محیط ‌زیست، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران

3 عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات آب، تهران، ایران

4 مدیر تحقیقات و کنترل کیفی شرکت مصباح انرژی، تهران، ایران

5 استاد دانشگاه ETH، زوریخ، سوئیس

چکیده

محدودیت منابع آب در اقلیم‌های خشک و نیمه خشک، باعث شده که مصرف کنندگان اقدامات لازم برای محافظت و بهره‌برداری و کنترل تغییرات کیفی آن‌ها را در برنامه کاری خود قرار دهند. در همین راستا یکی از بهترین روش‌های مطالعات منابع آب، ردیابی با ایزوتوپ‌هاست. ایزوتوپ‌ها با قرار گرفتن در مولکول آب از زمان تشکیل باران در اتمسفر، نفوذ، جریان و ظهور، قادرند اطلاعات ارزشمندی از سیکل هیدرولوژی ارائه دهند. به‌منظور حفاظت، کنترل و بهره‌برداری از منابع آبی، تعیین علل تغییر کیفیت و افزایش شوری آب‌های زیرزمینی آبخوان شبستر- صوفیان، که در شرق دریاچه ارومیه قرار دارد، با همکاری مؤسسه تحقیقات آب، آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بررسی شد. در این پژوهش 76 نمونه آب در فصول خشک و مرطوب برداشت شد و تعیین مقدار اکسیژن هجده، دوتریوم، تریتیوم، ترکیب شیمیایی و آنالیز آن‌ها در آزمایشگاه صورت پذیرفت. سرانجام بر اساس آنالیزها و تحلیل جایگاه نمونه‌ها روی نمودارهای ایزوتوپی، عواملی نظیر تبخیر، انحلال رسوبات تبخیری و تداخل آب‌های شور با آبخوان، از علل اصلی این تغییرات شناخته شد. تفاوت چشمگیر ترکیبات و جایگاه نمونه آب دریاچه بیان نمود که آب دریاچه عامل شوری آبخوان نیست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Salinity Source Assessment in Shabestar-Sufian Aquifers by Natural Isotopes and Hydrochemical Methods

نویسندگان [English]

  • Mehrnaz Agharazi Ashtiani 1
  • Seyedeh Hoda Rahmati 2
  • Yousef Khalaj Amirhoseini 3
  • Farshid Faridani 4
  • Werner Balderer 5
1 MSc Student of Water Resource Engineering, Faculty of Natural Resources and Environment, Science and Research Branch, Islamic Azad University , Tehran, Iranran.
2 Assist. Prof., Department of Environmental Engineering - Water Resource, Faculty of Natural Resources and Environment, Science and Research Branch, Islamic Azad University , Tehran, Iran Iran
3 Scientific Staff of Water Research Institute, Tehran, Iran
4 Director of Research and Quality Control of Mesbah Energy Company, Tehran, Iran
5 Prof. at ETH University of Zurich, Switzerland
چکیده [English]

Shabestar - Sufian aquifers are one of the main important aquifers of East Azerbaijan Province. The salinity of this aquifers has increased during last decade. Therefore the quality of them has been decreased. Because of the importance of water resources issue and Urmia Lake, it has been decided to investigate on the cause of increasing of the salinity in groundwater of this area. During this research, in order to find the source of salinity and also its relationship with the Urmia Lake, the tracking methods have been used with natural isotopes. Former studies in similar cases had applied hydrochemical methods with the hydrogeological data. Therefore in this study, to get the better results, combined tracking by isotopes and hydrochemical methods has been used. According to this study, source of salinity of this aquifer is due to the evaporation, mixing and leaching processes by the geological formation. To sum up, there was no specific relationship between Urmia Lake and salinity of Shabestar - Sufian aquifers

کلیدواژه‌ها [English]

  • Groundwater
  • Isotope
  • Tracing
  • Oxygen18 (18O)
  • Deuterium (2H)
  • Tritium (3H)

مراجع

Bear, J., Cheng, A.D., Sorek, Sh., Ouazar, D. & Herrera, I. 1999. Seawater intrusion in coastal aquifers: Concepts, methods and practices. Springer, Netherlands.
Ekaykin, A., Lipenkov, V. & Shibaev, Y. 2015. The study on paleoclimate and subglacial lake Vostok at Arctic and Antaractic Research Institue (Russia) using stable water isotopes. Extended Synopses of IAEA, 225,  6-7.
Erkan, G., Bayari, C. & Ozyurt, N. 2015. Paleoclimate in the Konya closed basin during last 4500 years ago based on Thorium 230 age and Oxygen18 and Carbon13 recordes of Stalagmite in Incesu Cave of Karaman Turkey. Extended Synopses of IAEA, 225, 10-15.
Hassanpour, M., Mirheydari, F. & Tahmasebinejad, H. 2009. Assesment of hydrodynamic properties of Shabestar Aquifer and simulation with visual modflow. 2nd National Water Conference, Tehran, Iran, 2(2),
1-13. (In Persian)
IAEA. 1983. Isotope Hydrology, International Atomic Energy Agency, Vienna.
Water Research Institue. 2009. Isotope studies in beheshtabad dam by isotope tracer and radioactives, Chaharmahal and Bakhtiari. (In Persian)
Water Research Institue. 2014. Recognition and study of Karst water resource and formations in Azarshahr area, East Azerbayjan. (In Persian)
Jones, B., Vengosh, F., Rosenthal, A. & Yechieli, Y. 1999. Seawater intrusion in coastal aquifer conceptsm methods and practices. In: Geochemical investigations, Bear, J. (Eds), Springer, Netherland.
Khalajamirhoseini, Y. 2010. Assesment seapage from dam reservoir in Salman Farsi Dam, Proceeding of 1th National Conferece on Water Resources research, Kermanshah, Iran. (In Persian)
Khalajamirhoseini, Y. 2014. Application of isotope techniques in hydrogeology, 1 Ed., Water Research Institue, Tehran. (In Persian)
Khalajamirhoseini, Y. & Babaeekochaksoraei, S. 2014. Study on the cause of groundwater change quality by hydrochemical and isotope techniques results in Eastern Azerbayjan basin. Water Science and Engineering, 3, 1.
Nabipour, M. & Khalajamirhoseini, Y. 2014. Usage of isotops in water resource studies, Abbaspour Power and Water University of Technology, Tehran.
Ouda, B., Marah, H. & Liman, M. 2015. Use of environmental isotopes to investigate impact of artificial research on groundwater Houze Basin of Morocco. Extended Synopses of IAEA, Issue 225, p. 57.
Roller, Z. 2015. Stable isotopes, tritum, CFCs and noble gases in the Gacka River region (Croatia). Extended Synopses of IAEA, 225, 33-36.
Sepasi, M. 2008. Isotope studies in hard formations of Tabas area. Proceedings of 3rd Conference of Water Resources Management, Tabriz (In Persian).
مجله آب و فاضلاب
دوره 30، شماره 3 - شماره پیاپی 121
مرداد و شهریور 1398
صفحه 87-98

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار