TY - JOUR ID - 148720 TI - مدل‌سازی پرداخت قبض آب در بخش خانگی شهر قم JO - مجله آب و فاضلاب JA - WWJ LA - fa SN - 1024-5936 AU - امینی, قاسم AD - کارشناس ارشد آمار، شرکت آب و فاضلاب شهری استان قم، قم، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 33 IS - 1 SP - 42 EP - 53 KW - پرداخت قبض آب KW - قبض علی‌الحساب KW - میانگین مصرف KW - رگرسیون لجستیک KW - درخت تصمیم DO - 10.22093/wwj.2021.286820.3144 N2 - پرداخت نامنظم قبوض از سوی مشترکان، شرکت‌های آب و فاضلاب را در ارائه بهتر خدمات با محدودیت‌هایی مواجه می‌کند. در این راستا شناسایی عوامل مؤثر در پرداخت بهای آب اهمیت به‌سزایی دارد. داده‌های استفاده شده شامل اطلاعات صورت‌حساب مشترکان آب در 5 دوره اول سال‌های 1398 تا 1399 برای 181578 مشترک خانگی شهر قم است. به‌منظور تحلیل داده‌ها از روش‌های رگرسیون لجستیک، درخت تصمیم، ماشین‌بردار پشتیبان و شبکه عصبی استفاده شد. نتایج نشان داد روش‌ها عملکرد مشابهی دارند و دقت مدل‌ها نزدیک یکدیگر و برابر 72 درصد است. بیشترین دقت در پرداخت‌های با تأخیر و به‌موقع به‌ترتیب مربوط به رگرسیون لجستیک 72 درصد و درخت تصمیم 75 درصد است. دو روش ماشین‌بردار پشتیبان و شبکه عصبی نیز عملکرد تقریباً مشابهی داشتند. در رگرسیون لجستیک به‌ترتیب متغیرهای وضعیت پرداخت قبض در سال قبل با ضریب 75/1، مانده بدهی پایان سال قبل با ضریب 86/0-، تعداد قبوض علی‌الحساب سال جاری با ضریب 70/0- و میانگین مصرف ماهانه سال جاری با ضریب 034/0 بیشترین تأثیر را بر تعداد قبوض پرداخت شده توسط مشترک در سال جاری دارند. نتایج درخت تصمیم نشان داد 43 درصد مشترکانی که در سال جدید پرداخت به‌موقع نداشتند، کسانی هستند که در سال قبل نیز پرداخت به‌موقع نداشته و 39 درصد مشترکانی که در سال جدید پرداخت به‌موقع دارند، مشترکانی هستند که در سال قبل نیز پرداخت به موقع داشته و در سال جدید قبض علی‌الحسابی نداشته‌اند. با توجه به نقش اثرگذار متغیرهای رفتار پرداختی مشترک در سال قبل، تعداد قبوض علی‌الحساب سال جاری و مانده بدهی پایان سال قبل در پرداخت‌های سال جاری، می‌توان با استفاده از ابزارهای نظارتی مانند نظارت بر مامورین قرائت، استفاده از پیمانکار برای پیمایش مشترکان با قبض علی‌الحساب، ابزار تشویقی مانند پاداش پرداخت به‌موقع و تقسیط مبلغ پرداختی و ابزار بازدارنده مانند اعمال جریمه و در نهایت قطع آب، نسبت به وصول مطالبات اقدام کرد. همچنین با توجه به اعمال بخش‌نامه آب امید در سال 1399 برای معافیت مشترکان خانگی با میانگین مصرف کمتر از 5 مترمکعب در ماه و از طرفی با توجه به پرداخت‌های کم این دسته از مشترکان، این گروه باید رصد و نسبت به دریافت مطالبات قبلی از آنها برنامه‌ریزی لازم انجام شود. UR - https://www.wwjournal.ir/article_148720.html L1 - https://www.wwjournal.ir/article_148720_7e83f87ade6905181acdc053f5de7a7a.pdf ER -