%0 Journal Article %T کاربرد نانولوله‌های کربنی چند دیواره اصلاح شده در حذف فلزات روی و نیکل از پساب (مطالعه موردی: پساب شهرک صنعتی طارم زنجان) %J مجله آب و فاضلاب %I مهندسین مشاور طرح و تحقیقات آب و فاضلاب اصفهان %Z 1024-5936 %A حیدری, حمید %A راه نورد, آپتین راه نورد %A غلامرضا فهیمی, فرید %A صائب, کیوان %D 2022 %\ 10/23/2022 %V 33 %N 4 %P 51-70 %! کاربرد نانولوله‌های کربنی چند دیواره اصلاح شده در حذف فلزات روی و نیکل از پساب (مطالعه موردی: پساب شهرک صنعتی طارم زنجان) %K نانولوله‌های کربنی %K فلزات سنگین %K جذب سطحی %K فاضلاب %K تصفیه %R 10.22093/wwj.2022.334284.3245 %X فاضلاب‌های حاوی فلزات سنگین تولید شده توسط صنایع، اثرات مخربی بر محیط‌زیست دارند. بنابراین حذف آنها از پساب‌ها، اهمیت زیادی دارد. یکی از روش‌های مؤثر به‌منظور حذف فلزات سنگین، استفاده از روش جذب سطحی توسط نانوذرات است. این پژوهش با هدف حذف عناصر روی و نیکل از پساب شهرک صنعتی طارم زنجان با استفاده از نانولوله‌های کربنی چند دیواره اصلاح شده، انجام شد. در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، اثر پارامترهای مؤثر شامل: زمان تماس، مقدار جاذب، pH، دما و غلظت یون‌های فلزی بر کارایی حذف فلزات Ni(II) و Zn(II) از فاضلاب و مدل‌های ایزوترم، سینتیک و ترمودینامیک فرایند جذب بررسی شد. به‌منظور اثبات نانولوله بودن و تعیین گروه‌های عاملی جاذب قبل و بعد از آماده‌سازی به‌ترتیب طیف SEM و FTIR گرفته شد. نتایج نشان داد جذب فلزات روی و نیکل به‌شدت به میزان pH وابسته است، به‌طوری که با افزایش pH پساب تا محدوده 8 و 7 به‌ترتیب برای فلزات Ni(II) و Zn(II)، درصد حذف یون‌های فلزی افزایش و سپس کاهش پیدا کرد. با افزایش مقدار جاذب و زمان تماس، درصد حذف یون‌های فلزی زیاد شد و با افزایش دمای واکنش و غلظت یون‌های فلزی موجود در پساب، درصد حذف یون‌های فلزی کاهش پیدا کرد. به‌طوری که بیشترین درصد حذف یون‌های Ni(II) و Zn(II) در مقدار جاذب 2 میلی‌گرم در لیتر، زمان تماس 120 دقیقه، غلظت 100 میلی‌گرم در لیتر و دمای 15 درجه سلسیوس به‌دست آمد. همچنین نتایج نشان داد که جذب فلزات Ni(II) و Zn(II) از پساب از مدل جذب ایزوترم لانگمیر تبعیت می‌کنند و سینتیک جذب بر واکنش شبه‌مرتبه دوم (98/0R2>) منطبق است که این سازوکار به‌وسیله جذب سطحی کنترل شده است. همچنین با توجه به نتایج حاصل، با افزایش دما، انرژی آزاد استاندارد گیبس سیستم کاهش یافت که بیانگر آن است که فرایند جذب به‌صورت خودبه‌خودی انجام می‌شود. حداکثر ظرفیت جذب فلزات نیکل و روی به ترتیب 43 و mg/g 54 تعیین شد. با توجه به نتایج به‌دست آمده، نانولوله‌های کربنی چند دیواره اصلاح شده، کارایی خوبی در حذف فلزات نیکل و روی از پساب دارد و می‌توان از آنها در تصفیه فاضلاب‌های حاوی فلزات سنگین استفاده کرد. %U https://www.wwjournal.ir/article_161775_319902b206bb122cb3243ae62550187b.pdf